Laçınsız 23 il...

Laçın rayonunun işğalından 23 il keçir.

1992-ci il may ayının 16-dan 17-nə keçən gecə Şuşa şəhərinin Turşsu deyilən ərazisindən və Ermənistanın Gorus rayonu istiqamətindən hücuma keçən erməni ordusu Laçını işğal etmişdir.

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyindən ANS PRESS-ə verilən məlumata görə, işğal altında qalmış rayonun təbii sərvətləri 23 ildir ki, ermənilər tərəfindən talan edilir. Təbii sərvətlərlə zəngin olan ərazidə Turşsu, Qaladərəsi, Ağanus, Xırmanlar, Tiqiq, Turş-tiqiq, Nurəddin, Nağdalı, Hacıxanlı kimi müalicəvi əhəmiyyətli bulaqlar mövcuddur.

Rayonda ümumi ehtiyatları 1124 ton olan civə (Narzanlı, Çilgəzçay, Sarıbulaq), 4457 min ton olan və əhəng istehsalına yararlı Laçın əhəngdaşı, 2533 min kubmetr olan və istismara cəlb edilən üzlük daşı istehsalına yararlı Qoçaz mərmərləşmiş əhəngdaşı, 5125 min kubmetr olan və mişar daşı istehsalına yararlı tuf (Ağoğlan, Əhmədli) mövcuddur.

Eyni zamanda, rayonda ehtiyatları 998 min kubmetr olan və kərpic-kirəmid istehsalına yararlı Novruzlu gil, 2144 min kubmetr olan Quşçu pemza, 15794 min kubmetr olan Yuxarı Həkəriçay qum-çınqıl qarışığı, 10 ton əqiq və 0,9 ton jad olan 2 əlvan bəzək daşı, 10449 min ton olan 3 vulkan külü, istismar ehtiyatları 430 min kubmetr/gün olan Minkənd mineral su yataqları vardır.

1961-ci ildə rayon ərazisində nadir təbiət komplekslərini qorumaq üçün yaradılan Laçın Dövlət Təbiət Yasaqlığı 20 min hektar, 1987-ci ildə yaradılan Qaragöl Dövlət Təbiət Qoruğu isə 240 hektar ərazini əhatə edirdi. Qoruqda 68 növdən və 27 fəsilədən ibarət bitki örtüyü vardır. Laçın Dövlət Təbiət Yasaqlığının ərazisində cüyür, qaya keçisi, çöl donuzu, ayı, turac, kəklik, qaratoyuq kimi nadir fauna növləri məskunlaşmışdır. Yasaqlığın ərazisindəki Hacışamlı meşəsində dünyada ən qiymətli növ olan qırmızı palıd (qızıl palıd) vardır. Bu ağac Azərbaycanda yalnız həmin yasaqlıqda yayılmışdır.

Laçın rayonu üzrə 33285 hektar meşə fondu torpaqları vardır ki, bunun da meşə ilə örtülü sahəsi 26647 hektar (80,05 faiz) idi. Meşələrdə şam, palıd, vələs, göyrüş, ağcaqayın, qarağac, akasiya, qovaq, söyüd, dəmirqara, armud ağacları üstünlük təşkil edirdi.

Rayonda Həkəri çayının sağ sahilində və Zabux kəndində 400 yaşlı 2 ədəd Şərq çinarı, dövlət meşə fondu torpaqlarında 1092 hektar sahəni əhatə edən ardıc, şabalıd və qaraçöhrə ağacları mühafizə edilirdi.